- πορφύριος
- I
(Τύρος 233-34 – αρχές του 4ου αι.) Έλληνας φιλόσοφος. Σπούδασε πρώτα στην Αλεξάνδρεια, όπου ήταν μαθητής του Ωριγένη και του Κασσίου Λογγίνου. Το 263 πήγε στη Ρώμη όπου έγινε μαθητής του Πλωτίνου, του οποίου έγραψε μια βιογραφία και εξέδωσε τα έργα.Η φιλοσοφική σκέψη του Π. καθρεφτίζει όλες τις πολλαπλές απαιτήσεις και τάσεις (θρησκευτικές, μυστηριακές και φιλοσοφικές) μιας εποχής στην οποία κυριαρχούσαν τα μεγάλα κινήματα του νεοπυθαγορισμού και του νεο-πλατωνισμού. Συγγραφέας μιαςΖωής του Πυθαγόρουκαι μιας αλληγορικής ερμηνείας του Ομήρου με τον τίτλο Περί του άντρου των Νυμφών εις Οδύσσειαν, ο Π. έγραψε 15 βιβλία Κατά Χριστιανών, οι οποίοι για το λόγο αυτόν τον ονόμασαν «ο εχθρός». Το ιστορικά όμως ευτυχέστερο έργο του ήταν η Εισαγωγή εις τας κατηγορίας του Αριστοτέλους που, αφού σχολιάστηκε πολύ μέχρι την Αναγέννηση, έγινε η αφετηρία μιας από τις οξύτερες συζητήσεις του Μεσαίωνα: της συζήτησης γύρω από τις καθολικές έννοιες.IIΌνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.1. Ηθοποιός. Ζούσε στην Κωνσταντινούπολη. Στη γιορτή που διοργάνωσε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης (360 – 363) για την επέτειο των γενεθλίων του, τον προσκάλεσε για να διακωμωδήσει τα μυστήρια των χριστιανών και, ιδιαίτερα το βάπτισμα. Ο Π. όμως όταν μπήκε στο νερό αναφώνησε «Βαπτίζεται Πορφύριος εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Όταν βγήκε, ντύθηκε στα άσπρα, ομολόγησε τη χριστιανική του πίστη και μίλησε υβριστικά για τον αυτοκράτορα. Η στάση του αυτή είχε σαν αποτέλεσμα τον αποκεφαλισμό του. Στην Ελλάδα θεωρείται ο προστάτης, άγιος των ηθοποιών. Η μνήμη του τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου.2. Μαζί με το Βάπτο ή Δαύκο, ήταν δήμιοι στο μαρτύριο του άγιου Χαραλάμπους, οι oποίοι, έγιναν χριστιανοί και μαρτύρησαν με σπαθί επί Σεβήρου (193-210). Η μνήμη τους τιμάται στις 10 Φεβρουαρίου.3. Μαρτύρησε με σπαθί μαζί με 200 στρατιώτες του. Η μνήμη του τιμάται στις 25 Νοεμβρίου.4. Επίσκοπος της Γάζας. Καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη και ασκήτεψε στην έρημο της Αιγύπτου. Μετά την ασκητεία του χειροτονήθηκε στα Ιεροσόλυμα πρεσβύτερος και έπειτα στη Γάζα επίσκοπος (4ος αι.). Η μνήμη του τιμάται στις 26 Φεβρουαρίου.5. Μαρτύρησε μαζί με τον Ονησιφόρο το 290. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Νοεμβρίου.6. Μαρτύρησε μαζί με τον Πάμφιλο. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Φεβρουαρίου.7. Μαρτύρησε επί Αυρηλιανού (270 – 276) στην Έφεσο. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Νοεμβρίου.* * *-ία, -ον, Α [πορφύρα]πορφυρός.
Dictionary of Greek. 2013.